Skip to main content

Cyfrif Capiau Cwyr

Yr hydref yma, helpwch Plantlife i ddod o hyd i ffyngau mwyaf lliwgar a phwysicaf Prydain – capiau cwyr.

Mae Prydain yn gartref i rai o laswelltiroedd capiau cwyr pwysicaf y byd. Fodd bynnag, mae llawer o rywogaethau’n prinhau ac yn dirywio; mae angen eu hadnabod a’u gwarchod.

#WaxcapWatch

A bright orange waxcap mushroom on green grass with a blue sky
  • Go to:

Pam mae angen i chi ddod o hyd i gapiau cwyr

Mae capiau cwyr yn arwydd o laswelltir prin, llawn rhywogaethau. Mae gwybod ble mae capiau cwyr a ffyngau eraill y glaswelltir yn ffynnu yn ein helpu ni i ddeall lle mae darnau o ddolydd hynafol yn goroesi, er mwyn i ni allu eu gwarchod ar gyfer y dyfodol.

Nid yn unig yn bwysig ar gyfer y cannoedd o flodau gwyllt y gallant fod yn gartref iddynt, mae’r glaswelltiroedd hynafol yma hefyd yn hanfodol yn y frwydr yn erbyn newid hinsawdd. Gall glaswelltiroedd llawn rhywogaethau storio hyd at draean yn fwy o garbon nag ardaloedd sydd â dim ond ychydig o rywogaethau.

Sut i gymryd rhan yn y Waxcap Watch

Mae’n hawdd i unrhyw un yng Nghymru, Lloegr a’r Alban gymryd rhan yn y Waxcap Watch – y cyfan sydd arnoch ei angen yw ffôn clyfar neu fynediad at gyfrifiadur!

Cliciwch drwy’r cyfarwyddiadau isod i’ch arwain chi o’r dechrau i’r diwedd.

  • 1. Lawrlwythwch yr ap

    • Lawrlwythwch yr ap Survey123 am ddim ar eich ffôn clyfar neu dabled:
    • Agorwch y ddolen yma ar eich dyfais glyfar: https://arcg.is/PLT5X 
    • Dewiswch ‘Open in the Survey123 field app’ ac wedyn ‘Continue without signing in’
    • Bydd neges yn ymddangos yn gofyn am fynediad i gamera a storfa eich ffôn – cliciwch Yes / Allow ac rydych chi’n barod i fynd.

    Fel arall, ar ôl i chi glicio ar y ddolen uchod a dewis ‘Open in browser’, gallwch lansio’r arolwg yn eich porwr gwe heb orfod lawrlwytho ap Survey123.

    Ar ôl i chi gyflwyno eich arolwg cyntaf, y tro nesaf y byddwch yn agor ap Survey123 cliciwch ar yr eicon WaxcApp (cap cwyr coch gyda logo Plantlife) ac wedyn ‘Collect’ i lenwi arolwg arall.

  • 2. Ymweld â safle

    Ewch i ymweld â chae, parc, ymyl ffordd, porfa, rhostir, twyn neu fynwent; mewn gwirionedd, gallwch ymweld ag unrhyw ardal laswelltog sydd ar agor i’r cyhoedd, neu y mae gennych ganiatâd penodol y perchennog tir ar ei gyfer, rhwng mis Medi a diwedd mis Tachwedd pan fydd y capiau cwyr yn edrych ar eu gorau.

    Mae posib dod o hyd iddyn nhw yn tyfu yn:

    • Porfeydd parhaol a dolydd gwair

    • Glaswelltir ar glogwyni, llethrau arfordirol a thwyni tywod

    • Glaswelltir a rhos yr ucheldir

    • Glaswelltiroedd trefol gan gynnwys lawntiau, parciau, mynwentydd eglwysi a chapeli

    • Ymylon ffyrdd

    Y ffordd hawsaf i chwilio ardal am gapiau cwyr yw drwy gerdded mewn patrwm igam-ogam ar gyflymder araf, gan mai dim ond ychydig gentimetrau o daldra ydi rhai o’r madarch!

  • 3. Rhowch wybod i ni beth rydych chi’n ei weld

    Defnyddiwch yr ap i ateb ychydig o gwestiynau am y lle rydych chi’n ymweld ag ef ac i gofnodi pa liwiau capiau cwyr a ffyngau glaswelltir y gallwch eu gweld.

    Nid oes unrhyw gyfyngiad ar nifer yr arolygon rydych chi’n eu llenwi – gorau po fwyaf oherwydd bydd hyn yn helpu i greu darlun o’r hyn sydd i’w gael ar eich safle chi drwy gydol y tymor ffyngau. Bydd gwahanol ffyngau yn mynd a dod wrth i’r misoedd newid. Dim ond am ychydig ddyddiau neu wythnosau y mae posib gweld rhai ffyngau.

Adnoddau

Sut i Ddarganfod ac Adnabod Ffyngau Capiau Cwyr

Sut i Ddarganfod ac Adnabod Ffyngau Capiau Cwyr

Dysgu mwy am gapiau cwyr gydag arbenigwyr o'n safle Twyni Deinamig yng Nghynffig, Cymru.

Cwrs Hyfforddi Capiau Cwyr
Pink waxcap fungi growing in short green lawn

Cwrs Hyfforddi Capiau Cwyr

Ewch â'ch gwybodaeth am gapiau cwyr i'r lefel nesaf gyda'n cwrs hyfforddi, sy'n addas ar gyfer darganfyddwyr ffyngau brwd a pherchnogion tir.

Fideo: Sut i ddefnyddio’r ap Waxcap Watch

Fideo: Sut i ddefnyddio'r ap Waxcap Watch

Gwyliwch wrth i arbenigwr ffyngau Plantlife, Sarah Shuttleworth, gofnodi ei chap cwyr cyntaf ar yr ap Waxcap Watch.

Ymunwch â’n grŵp ni ar Facebook
A Parrot Waxcap.

Ymunwch â'n grŵp ni ar Facebook

Grŵp penodol i'r rhai sy'n cymryd rhan yn Waxcap Watch Plantlife, i rannu gwybodaeth a lluniau o gapiau cwyr a rhywogaethau cysylltiedig.

Y Prosiect Glaswelltiroedd Gwydn
An orange waxcap mushroom growing in short grass

Y Prosiect Glaswelltiroedd Gwydn

Cyfle i ddarganfod sut mae Plantlife yn gweithio i greu newid cadarnhaol ar gyfer glaswelltiroedd yng Nghymru, a sut gallwch chi gymryd rhan yn y prosiect.

Digwyddiad: Taith Gerdded Ffyngau Capiau Cwyr yn Balmoral
Blackening Waxcap at Glen Clova, Cairngorms

Digwyddiad: Taith Gerdded Ffyngau Capiau Cwyr yn Balmoral

Ymunwch â Plantlife a mycolegydd arbenigol i archwilio’r ffyngau Capiau Cwyr lliwgar sydd yn Balmoral.

Cwestiynau Cyffredin

  • Beth sy’n digwydd gyda chanlyniadau fy arolwg?

    Drwy gymryd rhan yn ein harolwg byddwch yn ein helpu ni i wneud y canlynol:

    • Darganfod safleoedd glaswelltir capiau cwyr anhysbys o’r blaen ledled y DU
    • Cael syniad o gyflwr cynefin pob safle i gynorthwyo sgyrsiau mwy gwybodus gyda pherchnogion a rheolwyr tir
    • Cyflwyno achos i lunwyr polisïau dros well gwarchodaeth i gapiau cwyr
    • Yng Nghymru, byddwn yn ceisio rhannu canfyddiadau newydd gyda Chyfoeth Naturiol Cymru, grwpiau Ffyngau ac arbenigwyr eraill i ymchwilio ymhellach iddynt
    • Yn yr Alban, bydd canlyniadau’r arolwg yn sail i sgyrsiau gyda pherchnogion tir am y ffordd orau o adfer a diogelu glaswelltiroedd capiau cwyr lleol mewn ardaloedd prosiect allweddol fel Parc Cenedlaethol Cairngorms
    • Mae llawer o’r ap yma’n seiliedig ar waith Gareth Griffith, John Bratton a Gary Easton. Cyhoeddiad gwreiddiol: Griffith, G.W., Bratton, J.H. ac Easton, G. (2004) Charismatic megafungi; the conservation of waxcap grasslands. British Wildlife. Hydref 2004, tt 31-43
  • Sut mae cadw’n ddiogel yn ystod arolwg?

    Chi sy’n gyfrifol am eich iechyd a’ch diogelwch eich hun; nid yw Plantlife yn derbyn unrhyw atebolrwydd na chyfrifoldeb am les arolygwyr. Yn yr un modd, nid yw’n derbyn unrhyw atebolrwydd na chyfrifoldeb am ddifrod i, neu golli, eiddo personol.

    Rydym bob amser yn argymell ymweld â safleoedd a chynnal arolygon gyda rhywun arall a chymryd y rhagofalon canlynol:

    – Gwiriwch ragolygon y tywydd a gwnewch drefniadau priodol. Os bydd y tywydd yn newid efallai y bydd angen i chi ailfeddwl am eich cynlluniau.

    – Byddwch yn ofalus ar dir anwastad neu lithrig a chadwch at y llwybrau troed lle bo angen.

    – Ewch â ffôn symudol gyda chi a rhowch wybod i rywun ble rydych chi’n mynd a phryd rydych chi’n disgwyl dychwelyd.

    – Nid yw’r rhan fwyaf o ffyngau yn wenwynig; mae hyd yn oed y rhai gwenwynig yn ddiogel i’w dal. Fodd bynnag, golchwch eich dwylo bob amser ar ôl trin ffyngau.

  • Beth yw fy hawliau mynediad?

    Cymru a Lloegr

    Gellir dod o hyd i ffyngau’r glaswelltir ar draws amrywiaeth o wahanol safleoedd, ac mae llawer ohonynt yn hygyrch i’r cyhoedd, fel meysydd chwarae, parciau neu fynwentydd. Lle nad oes mynediad agored, cadwch at hawliau tramwy cyhoeddus (llwybrau troed a llwybrau marchogaeth). Os ydych chi’n bwriadu cynnal arolwg ar dir preifat, gwnewch yn siŵr eich bod yn cael caniatâd perchennog y tir i gael mynediad i’r safle.

    Yr Alban

    Gwnewch yn siŵr eich bod yn dilyn Cod Mynediad Awyr Agored yr Alban wrth wneud y gweithgaredd yma