Come and be part of a global voice for wild plants and fungi
Experience the wonders of nature and its rich biodiversity through our events and activities
Help us expand our nature reserve in Dorset. Donate to help us create more space for nature.
Our corporate partners benefit from 35 years of experience in nature restoration so they can achieve real impact.
Become a Plantlife member today and together we will rebuild a world rich in plants and fungi
Read in: EnglishCymraeg
Lizzie Wilberforce
Mae’r gwanwyn yn amser cyffrous i fod yn ein gwarchodfeydd natur ni. Mis Mai ac Mehefin ydi’r mis pan fydd y dolydd yn ffrwydro yn llawn bywyd, gyda thyfiant toreithiog a blodau tymhorol.
Cae Blaen-dyffryn yw ein gwarchodfa natur ni yn ne Cymru a gellir ei chanfod yn agos at dref Llanbedr Pont Steffan, yn Sir Gaerfyrddin. Mae’n fwyaf adnabyddus am ei phoblogaeth o’r Tegeirian Llydanwyrdd Mwyaf a Lleiaf (Platanthera chlorantha & P. bifolia) sy’n blodeuo pan mae’r haf yn ei anterth.
Fodd bynnag, mae ymweliad yn y gwanwyn bob amser yn werth chweil. Mae tyfiant ffres, ir y glaswelltir yn cael ei fwydo gan haul cynnes a glaw toreithiog. Mae’r gog yn galw o fryniau pell. Yn y warchodfa, mae Corhedydd y Waun yn syrthio o’r awyr uwch eich pen gyda’i gân yn rhaeadru, ac mae Clochdar y Cerrig yn galw’n glir o’r prysgwydd.
Gallwch hefyd ddod o hyd i’r rhywogaethau o blanhigion sy’n blodeuo gynharaf yn torri trwodd yng Nghae Blaen-dyffryn ym mis Mai. Os edrychwch chi’n ofalus, gallwch hefyd ddod o hyd i arwyddion hardd eraill, fel dail pluog y Carwy Droellennog Carum verticillatum (‘Blodyn Sirol’ Sir Gaerfyrddin) yn procio drwodd.
Ym mis Mai, mae’r rhai mwyaf niferus yn cynnwys y Melog y Cŵn pinc (yn y llun) Pedicularis sylvatica, y Glesyn y Cŵn porffor Ajuga reptans, a’r Tresgl y Moch melyn Potentilla erecta, felly mae’r warchodfa eisoes yn enfys o liw.
Mae llwyni gwasgaredig o Fanadl (yn y llun) Cytisus scoparius ac Eithin Ulex europaeus yn eu côt felen lawn o flodau tymhorol hefyd. Cyn gynted ag y bydd yr haul yn eu taro, maen nhw’n fwrlwm o bryfed peillio mewn dim o dro.
Gellir dod o hyd i ddail brith tegeirianau Dactylorhiza (yn y llun) hefyd yn sbecian rhwng y clytiau toreithiog o’r Bengaled Centaurea nigra a’r Melynydd Hypochaeris radicata.
Mae ein gwarchodfa natur ni yng Ngogledd Cymru, ar lethr bryn uwchben Clynnog-Fawr ar Benrhyn Llŷn, yr un mor adnabyddus am ei phoblogaeth o Degeirianau Llydanwyrdd Mwyaf sydd yn eu miloedd ar y safle.
Mae’r dolydd o dan fwlch y mynydd yn wynebu tua’r gogledd ddwyrain, gan eu gwneud yn llecyn boreol i ymweld ag ef os ydych chi’n dymuno eu mwynhau yn yr heulwen yr adeg yma o’r flwyddyn. Maen nhw yr un mor brydferth yng nglaw Gogledd Cymru, fodd bynnag.
Mae’r cloddiau (waliau o bridd a cherrig) rhwng y caeau yn werth eu gweld fel y dolydd, gyda’u pennau o Griafol, Eirian Sbaen, Drain Gwynion a Drain Duon. Os edrychwch chi o dan y coed, mae’r Fioled Gyffredin Viola riviniana yn cuddio ymhlith gwreiddiau’r coed a’r meini mawr.
Mae’r tegeirianau eisoes i’w gweld ar y ddôl ac mae’r Gribell Felen Rhinanthus minor yn dechrau blodeuo.
Mae ambell Lygad Ebrill (yn y llun) Ficaria verna yn dal eu tir ond mae blodau melyn a chlociau gwyn y Dant y Llew Taraxacum spp yn cyferbynnu’n hyfryd â glas Clychau’r Gog Hyacinthus non-scripta, sy’n cyferbynnu wedyn â dail pluog y Cnau Daear Conopodium majus.
Mae’r Hesgen Gynnar Carex caryophyllea yn gyforiog ar y safle ond os edrychwch chi’n ofalus iawn rhyngddi a’r rhywogaethau amlycach, fe welwch chi ddail a blodau gwyrdd serennog bach y Fantell Fair Ganolig (yn y llun) Alchemilla xanthochlora a’r Fantell Fair Lefn Alchemilla glabra. Os byddwch chi’n ymweld yn y bore ar ddiwrnod gwlithog o wanwyn, byddwch yn siŵr o weld y planhigion yma’n driw iawn i’w henw arall, sef ‘Cwpan y Gwlith’.
Mae rhywbeth hyfryd iawn am yr ymdeimlad o addewid a geir o laswelltiroedd llawn blodau yr adeg yma o’r flwyddyn. A theimlad na allwch chi aros i ddod yn ôl i weld beth ddewch chi ddod o hyd iddo y tro nesaf.
Mae Caeau Tan y Bwlch yn cael eu rheoli ar ran Plantlife gan Ymddiriedolaeth Natur Gogledd Cymru.
I gael mwy o fanylion am ymweld â’n gwarchodfeydd natur ni yng Nghymru yn y gwanwyn a thrwy gydol y flwyddyn, ewch i’n tudalen gwarchodfeydd ni yma Gwarchodfeydd Natur Cymru – Plantlife
The beautiful mountain plant, Rosy Saxifrage, has returned to the wild in Wales after becoming extinct in 1962.
Cyfle i ddarganfod y coetiroedd cam, cnotiog ar gopaon uchaf, gwylltaf Cymru, wrth i Robbie Blackhall-Miles ddatgelu cyfrinachau coetiroedd bach ond hudolus Eryri, sef Meryw a Helyg Bach.
The Wild Leek has been a symbol of Wales for so long that its stories date back to St David himself.
Byddwn yn anfon diweddariadau atoch chi ar e-bost am ein gwaith, newyddion, ymgyrchoedd, apeliadau a ffyrdd o gymryd rhan. Ni fyddwn yn rhannu eich manylion byth a gallwch optio allan ar unrhyw adeg. Darllenwch ein Hysbysiad Preifatrwydd.
